Annika Scheffel Alle Farben von Licht
[Wszystkie kolory światła]

- Uważaj - woła. - Proszę, zatrzymaj się!
Ale Mavis idzie dalej, nie słyszy go. Rozlega się trzask. Spada. Widzi, jak spada, ale nie może jej zatrzymać. Nigdy nie zdoła jej zatrzymać. Jego siostra bliźniaczka jest ze szkła i rozpada się na niezliczoną ilość drobnych kawałków.

W dniu ich wspólnych urodzin Mavis ginie w wyniku upadku z rozpadającego się dachu opuszczonej fabryki. Jej brat Rio wciąż za nią tęskni, rodzice za nią tęsknią, a jednak każde z nich pozostaje w swoim smutku samotne. Rio postanowił, że nie będzie dla nikogo ciężarem, „w końcu życie toczy się dalej”. Przyjaciele i przyjaciółki chcą mu pomóc, jakoś go rozerwać, ale bez względu na to, jak bardzo Rio próbuje odsunąć od siebie swój smutek, to po prostu nie działa. Dręczą go lęki i poczucie winy, prawie przestał jeść, nie śpi z obawy przed koszmarami i ze strachu przed zmoczeniem się we śnie, co go potwornie zawstydza.

Kiedy Rio znajduje w pokoju Mavis aparat z niewywołanym filmem, postanawia odwiedzić miejsca i ludzi uwiecznionych na zdjęciach. Podążając tym tropem, Rio trafia do niezwykłych ludzi i miejsc – do pociągu-widma w podziemiach centrum handlowego, do studia tatuażu, do zamieszkałej łodzi. Chłopiec odkrywa nieznane mu oblicza Mavis. Ta podróż do przeszłości jest wycieńczająca, ale i piękna.

Piękna, ponieważ w poszukiwaniach towarzyszy mu Dracula - szczupły chłopak z sąsiedztwa, którego Rio zaszufladkował jako  świra. Ale po tym, jak trochę wbrew sobie zabiera ze sobą Draculę, który tak naprawdę ma na imię Franz, Rio uświadamia sobie, jak świetny z niego kolega. Jest empatyczny, potrafi słuchać i zachować milczenie w odpowiednich momentach. Najpierw stają się przyjaciółmi, potem zakochują się w sobie. W końcu Rio zaczyna dostrzegać światełko w tunelu. Ale potem dowiaduje się, że Franz nie tylko znał Mavis, ale także pokazał jej tę zrujnowaną fabrykę. Jest głęboko wstrząśnięty. Co zataił przed nim Franz? Czy chłopak ponosi winę za śmierć Mavis? Czego tak naprawdę od niego chce? Rio czuje się oszukany, zdradzony i wykorzystany.

Wkrótce później Rio traci przytomność z wycieńczenia. Po kilku dniach w śpiączce podejmuje walkę o powrót do życia. Pod opieką rodziców, przyjaciół, psychologa i sąsiadów. Wreszcie wszyscy troszczą się o Rio tak, jak tego potrzebuje.

A Franz? Flip, przyjaciel Rio jeszcze z czasów przedszkolnych, wie, jak bardzo Rio mimo wszystko tęskni za Franzem i aranżuje spotkanie, podczas którego chłopak może wszystko wyjaśnić - to nie on pokazał Mavis fabrykę; dziewczyna już ją znała, bo kręcił się tam znajomy kot. Mavis prawdopodobnie spadła z dachu, próbując zrobić zwierzakowi zdjęcie.

„Wszystkie kolory światła” to esencjonalna powieść o żalu i stracie, o samotności, wsparciu, sympatii i pocieszeniu. To powieść o dojrzewaniu, historia pewnej miłości, powieść o żałobie, pamiętnik o niezwykłej wiarygodności. Ponieważ akcja rozgrywa się w Berlinie, książka opowiada również en passant o życiu w metropolii, o jej barwnych mieszkańcach i wyjątkowej atmosferze lata w wielkim mieście. To właśnie ta letnia atmosfera miasta nadaje powieści lekkość pomimo jej ciężkiego charakteru.

Fabuła toczy się niespiesznie, odzwierciedlając proces żałoby Rio i jego powolne wychodzenie z ciemnej, głębokiej otchłani. Przeplatanie wątków żałoby i pierwszej miłości nie skutkuje przeładowaniem treści, lecz tworzy dobrze skomponowaną dramaturgię i dodatkową głębię emocjonalną.

Książka Anniki Scheffel przywodzi na myśl powieści amerykańskiego autora Johna Greena, ale tam, gdzie John Green staje się czasem patetyczny i kiczowaty, Annika Scheffel pozostaje autentyczna - znajduje bardzo współczesny, intensywny, empatyczny, a jednocześnie lekki język dla wyrażenia smutku, lęków, poczucia winy, wstydu, zakochania, fizycznej bliskości i przyjaźni. Traktuje swoich bohaterów z wielką uważnością; w swojej spersonalizowanej narracji pozostaje bardzo blisko Rio i jego splątanych myśli, jego wyimaginowanych rozmów z Mavis, jego smutku, zmartwień, pragnień, rozdarcia, wątpliwości i wyrzutów sumienia. Nie raz czytelnik ma ochotę wziąć Rio w ramiona i go pocieszyć. Pozostałe osoby z grona przyjaciół Franza i Rio są również wielowymiarowymi i autentycznymi postaciami, Annika Scheffel opanowała różne tony i głosy, rysuje bohaterów, zachowując ich niezwykłą indywidualność. Dialogi, w tym pogawędki na czacie, również są autentyczne i prawdziwe, nie znajdzie się w nich sztampy czy sztuczności.

„Wszystkie kolory światła” to pierwsza powieść Anniki Scheffel dla młodzieży; wcześniej pisała powieści i sztuki teatralne dla dzieci i dorosłych (publikowane m.in. w wydawnictwie Suhrkamp). W swojej serii książek dla dzieci „Solupp” (Thienemann-Esslinger) łączy świat Bullerbyn z przygodami i szczyptą surrealistycznej tajemniczości. Powieść powstała dzięki wsparciu Niemieckiego Funduszu Literatury i otrzymała bardzo pozytywne recenzje od krytyków.


Przekład: Katarzyna Łakomik